Otorinolaryngologie (ORL), is het medisch specialisme dat zich bezighoudt met het onderzoek en de behandeling van aandoeningen van de keel, neus en oren. In Nederland wordt deze discipline meestal keel-, neus- en oorheelkunde genoemd (of keel-neus-oorheelkunde), in Vlaanderen is de volgorde meestal net omgekeerd: neus-keel-oorheelkunde. De artsen heten otorinolaryngoloog, kno-arts of nko-arts.
De otorinolaryngologie houdt zich (naast de genoemde lichaamsdelen) ook bezig met problemen in de rest van het hoofd-halsgebied zoals gezwellen in de hals, in de speekselklieren en afwijkingen van de slokdarm. Typische behandelingen op het gebied van de otorinolaryngologie zijn het zogeheten knippen van keel- of neusamandelen en het plaatsen van trommelvliesbuisjes. Er bestaat een nauwe samenwerking met logopedisten, kaakchirurgen, audiologen, kinderartsen, neurologen en longartsen.
Etymologie
Het woord oto·rino·laryngo·logie is afgeleid van het Grieks: οὖς (genitivus: ὠτός) = oor; ῥίς (genitivus: ῥινός) = neus; λάρυγξ (genitivus: λάρυγγος): = keel.
Anatomie
hoofd - voorhoofd - oor - evenwichtsorgaan - neus - mond - tong - gezicht - hersenzenuwen - wang - kin - hals - keel - neusamandel - mondholte - adamsappel - strottenhoofd - stembanden - slokdarm
Fysiologie
- stembanden (stem, spraak)
- oor (gehoor)
- neus (reukzin)
- tong (smaak)
- evenwichtsorgaan (balans en evenwicht)
Ziektebeelden/pathologie
- Keel: tonsillitis, keelontsteking, heesheid, schorheid, velofaryngeale disfunctie, slaapapneu, tongbranden, aften globusgevoel, foetor ex ore, orale pathologie
- Neus: allergie, allergische rinitis, voorhoofdsholteontsteking, bijholteontsteking, neuspoliepen, ozaena, vormafwijkingen, uitwendige neuscorrectie
- Oor: brughoektumor, otosclerose, slechthorendheid, doofheid, gehoorschade, tinnitus, ziekte van Menière, middenoorontsteking, cholesteatoom, labyrintitis, aangezichtsverlamming
- Hals: lymfklierzwelling, kieuwbooganomalie
- Oncologie: larynxcarcinoom, mondkanker, slokdarmkanker, lymfeklierkanker, huidkanker
- Gelaat: reconstructieve chirurgie, aangezichtsverlamming, schisis, huidkanker, ooglidcorrectie, facelift, esthetische chirurgie
Behandelingen en operaties
- Keel: tracheotomie - tonsillectomie - adenotomie - endoscopie - microlarynxchirurgie - stembandmedianisatie - UPPP (uvulopalatofaryngoplastiek) - LAUP (uvulopalatoplastie)
- Neus: neusdruppels - neusspray - septumcorrectie - conchareductie - FESS - infundibulotomie
- Oor: oordruppels - trommelvliesbuisjes - trommelvliessluiting / myringoplastiek - sanering - radicalisatie - stapedectomie - tympanoplastiek - parotidectomie - gehoorapparaat - cochleair implantaat - botverankerd hoortoestel (BAHA)
- Oncologie: laryngectomie - halsklierdissectie
- Gelaat: neuscorrectie, verwijderen huidkanker, reconstructie huiddefecten, schisis, ooglidcorrecties, facelift
Specialisaties
Binnen de otorinolaryngologie zijn er verschillende subspecialismen: hoofd-halsoncologie, (neuro)otologie, audiologie, vestibulologie, rinologie, aangezichtschirurgie, foniatrie/laryngologie, kinder-ORL.
Wetenschappelijke tijdschriften
De lijst van otorinolaryngologische tijdschriften geeft een overzicht van de wetenschappelijke tijdschriften over otorinolaryngologie.
