De marathon van Berlijn (bekend als Berlin-Marathon, officieel BMW Berlin-Marathon) is een hardloopwedstrijd over 42,195 km in de Duitse hoofdstad Berlijn. Na de val van de Muur in 1989 groeide de marathon van Berlijn uit tot een van de grootste loopwedstrijden ter wereld. Het parcours is snel: er werd drie keer een vrouwen- en acht keer een mannen-wereldrecord gelopen, waaronder de zeven laatste records.
De loop behoort sinds 2006 tot de World Marathon Majors, samen met die van Londen, New York, Boston, Chicago, Tokio, het WK marathon en de Olympische Marathon.
Geschiedenis
1974 - 1990
De eerste stadsloop vond plaats in 1974 in West-Berlijn in het zuidwestelijke stadsdeel Grünewald. Na 8 jaar werd het parcours verlegd naar het centrum van de stad, met start voor het Rijksdaggebouw en finish op de Kurfürstendamm. De lopers kwamen ook langs Checkpoint Charlie, waardoor de organiserende atletiekclub SCC Berlin de westerse bezettingsmachten bij de organisatie betrok. Vanwege het groeiend aantal deelnemers werd de start in 1987 een stukje verplaatst naar de Straße des 17. Juni, de minisnelweg door de Tiergarten.
1990
Na de val van de Berlijnse Muur (1989) werd in 1990 voor het eerst door Oost-Berlijn gelopen, met een passage door de Brandenburger Tor. De belangstelling voor deelname aan deze editie was zo groot dat de organisatie voor het eerst belangstellenden moest afwijzen.
1990 - heden
Ronaldo da Costa was, in 1998, de eerste man die in Berlijn een wereldrecord liep: 2:06.05. In 1999 en 2001 werd in Berlijn het wereldrecord bij de vrouwen verbeterd; Naoko Takahashi liep in 2001 in Berlijn als eerste vrouw sneller dan 2:20. In 2003 werden start en finish verlegd naar de Brandenburger Tor. Paul Tergat scherpte in dat jaar het wereldrecord aan tot 2:04.55, de eerste keer dat iemand onder de 2:05 dook. Tergats rivaal Haile Gebrselassie liep in 2007 in Berlijn een nieuw wereldrecord, 2:04.26. In 2008 scherpte Gebrselassie dit aan tot 2:03.59. Drie jaar later stond de opvolger van de Ethiopiër, de Keniaan Patrick Makau Musyoki, op hetzelfde parcours klaar om hem zijn wereldrecord afhandig te maken en die opzet lukte: Makau, ook al winnaar in 2010, kwam in de 2011-editie tot 2:03.38, 21 seconden sneller dan zijn legendarische opponent, die zelf ook meeliep, maar de strijd na 27 km met ademhalingsproblemen moest opgeven.
Tijdens de 40e editie in 2013 werd opnieuw een mannen-wereldrecord gelopen: de winnaar, de Keniaan Wilson Kipsang, beëindigde de wedstrijd in een recordtijd van 2:03.23, een verbetering van het vorige record van Makau met vijftien seconden. Ook dit record hield evenwel niet lang stand en werd al tijdens de volgende editie in 2014 verder aangescherpt: de Keniaan Dennis Kimetto liep de wedstrijd uit in een tijd van 2:02.57 en dook zo als eerste in de geschiedenis onder de 2:03. Vier jaar later was het opnieuw raak en was het Eliud Kipchoge, die in Berlijn geschiedenis schreef door als eerste de barrière van 2:02 te doorbreken en 2:01.39 voor zich te laten registreren. In 2022 verbrak Eliud Kipchoge opnieuw het wereldrecord met een tijd van 2:01.09.
In 2019 had de marathonafstand meer dan 44.000 gefinishte deelnemers, waarmee de marathon van Berlijn op de derde plaats staat van de grootste marathons in Europa.
Statistiek
Wereldrecords
In Berlijn werd twaalf maal een wereldrecord verbeterd:
| Datum | Geslacht | Naam | Land | Tijd |
|---|---|---|---|---|
| 10 september 1977 | Vrouw | Christa Vahlensieck |
 FRG
|
2:34.48 |
| 20 september 1998 | Man | Ronaldo da Costa |
 BRA
|
2:06.05 |
| 26 september 1999 | Vrouw | Tegla Loroupe |
 KEN
|
2:20.43 |
| 30 september 2001 | Vrouw | Naoko Takahashi |
 JPN
|
2:19.46 |
| 28 september 2003 | Man | Paul Tergat |
KEN
|
2:04.55 |
| 30 september 2007 | Man | Haile Gebrselassie |
 ETH
|
2:04.26 |
| 28 september 2008 | Man | Haile Gebrselassie |
ETH
|
2:03.59 |
| 25 september 2011 | Man | Patrick Makau |
KEN
|
2:03.38 |
| 29 september 2013 | Man | Wilson Kipsang |
KEN
|
2:03.23 |
| 28 september 2014 | Man | Dennis Kimetto |
KEN
|
2:02.57 |
| 16 september 2018 | Man | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:01.39 |
| 25 september 2022 | Man | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:01.09 |
Erelijst
| Editie | Datum | Tijd | Winnaar | Land | Tijd | Winnares | Land |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 47 | 25 september 2022 | 2:01.09 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:15.37 | Tigist Assefa |
ETH
|
| 46 | 26 september 2021 | 2:05.45 | Guye Adola |
ETH
|
2:20.09 | Gotytom Gebreslase |
ETH
|
| Afgelast omwille van de corona-pandemie | |||||||
| 45 | 29 september 2019 | 2:01.41 | Kenenisa Bekele |
ETH
|
2:20.14 | Ashete Bekere |
ETH
|
| 45 | 16 september 2018 | 2:01.39 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:18.11 | Gladys Cherono |
KEN
|
| 44 | 24 september 2017 | 2:03.32 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:20.23 | Gladys Cherono |
KEN
|
| 43 | 25 september 2016 | 2:03.03 | Kenenisa Bekele |
ETH
|
2:20.45 | Aberu Kebede |
ETH
|
| 42 | 27 september 2015 | 2:04.00 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:19.25 | Gladys Cherono |
KEN
|
| 41 | 28 september 2014 | 2:02.57 | Dennis Kimetto |
KEN
|
2:20.18 | Tirfi Tsegaye |
ETH
|
| 40 | 29 september 2013 | 2:03.23 | Wilson Kipsang |
KEN
|
2:21.13 | Florence Kiplagat |
KEN
|
| 39 | 30 september 2012 | 2:04.15 | Geoffrey Mutai |
KEN
|
2:20.30 | Aberu Kebede |
ETH
|
| 38 | 25 september 2011 | 2:03.38 | Patrick Makau |
KEN
|
2:19.44 | Florence Kiplagat |
KEN
|
| 37 | 26 september 2010 | 2:05.08 | Patrick Makau |
KEN
|
2:23.58 | Aberu Kebede |
ETH
|
| 36 | 20 september 2009 | 2:06.08 | Haile Gebrselassie |
ETH
|
2:24.47 | Atsede Habtamu |
ETH
|
| 35 | 28 september 2008 | 2:03.59 | Haile Gebrselassie |
ETH
|
2:19.19 | Irina Mikitenko |
GER
|
| 34 | 30 september 2007 | 2:04.26 | Haile Gebrselassie |
ETH
|
2:23.17 | Gete Wami |
ETH
|
| 33 | 24 september 2006 | 2:05.56 | Haile Gebrselassie |
ETH
|
2:21.34 | Gete Wami |
ETH
|
| 32 | 25 september 2005 | 2:07.41 | Philip Manyim |
KEN
|
2:19.12 | Mizuki Noguchi |
JPN
|
| 31 | 26 september 2004 | 2:06.44 | Felix Limo |
KEN
|
2:19.41 | Yoko Shibui |
JPN
|
| 30 | 28 september 2003 | 2:04.55 | Paul Tergat |
KEN
|
2:26.32 | Yasuko Hashimoto |
JPN
|
| 29 | 29 september 2002 | 2:06.47 | Raymond Kipkoech |
KEN
|
2:21.49 | Naoko Takahashi |
JPN
|
| 28 | 30 september 2001 | 2:08.47 | Joseph Ngolepus |
KEN
|
2:19.46 | Naoko Takahashi |
JPN
|
| 27 | 10 september 2000 | 2:07.42 | Simon Biwott |
KEN
|
2:26.15 | Kazumi Matsuo |
JPN
|
| 26 | 26 september 1999 | 2:06.44 | Josephat Kiprono |
KEN
|
2:20.43 | Tegla Loroupe |
KEN
|
| 25 | 20 september 1998 | 2:06.05 | Ronaldo da Costa |
BRA
|
2:25.22 | Marleen Renders |
 BEL
|
| 24 | 28 september 1997 | 2:07.41 | Elijah Lagat |
KEN
|
2:23.44 | Catherina McKiernan |
 IRL
|
| 23 | 29 september 1996 | 2:09.15 | Abel Antón |
 ESP
|
2:26.35 | Colleen De Reuck |
 RSA
|
| 22 | 24 september 1995 | 2:07.02 | Sammy Lelei |
KEN
|
2:25.37 | Uta Pippig |
GER
|
| 21 | 25 september 1994 | 2:08.31 | António Pinto |
 POR
|
2:25.15 | Katrin Dörre |
GER
|
| 20 | 26 september 1993 | 2:10.57 | Xolile Yawa |
 RSA
|
2:26.20 | Renata Kokowska |
 POL
|
| 19 | 27 september 1992 | 2:08.07 | David Tsebe |
RSA
|
2:30.22 | Uta Pippig |
GER
|
| 18 | 29 september 1991 | 2:10.57 | Steve Brace |
 WAL
|
2:27.36 | Renata Kokowska |
POL
|
| 17 | 30 september 1990 | 2:08.16 | Steve Moneghetti |
 AUS
|
2:28.37 | Uta Pippig |
GER
|
| 16 | 1 oktober 1989 | 2:10.11 | Alfredo Shahanga |
 TAN
|
2:28.45 | Päivi Tikkanen |
 FIN
|
| 15 | 9 oktober 1988 | 2:11.45 | Suleiman Nyambui |
TAN
|
2:29.16 | Renata Kokowska |
POL
|
| 14 | 4 oktober 1987 | 2:11.11 | Suleiman Nyambui |
TAN
|
2:31.22 | Kerstin Preßler |
GER
|
| 13 | 28 september 1986 | 2:11.03 | Boguslaw Psujek |
POL
|
2:32.10 | Charlotte Teske |
GER
|
| 12 | 29 september 1985 | 2:11.43 | Jimmy Ashworth |
 ENG
|
2:34.10 | Magda Ilands |
BEL
|
| 11 | 30 september 1984 | 2:13.35 | John Skovbjerg |
 DEN
|
2:39.32 | Agnes Jakab |
 HUN
|
| 10 | 25 september 1983 | 2:13.37 | Karel Lismont |
BEL
|
2:40.32 | Karen Holdsworth |
 GBR
|
| 9 | 26 september 1982 | 2:14.46,0 | Domingo Tibaduiza |
 COL
|
2:47.04,1 | Jean Lochhead |
GBR
|
| 8 | 27 september 1981 | 2:15.41,8 | Ian Ray |
ENG
|
2:47.23,5 | Angelika Stephan |
GER
|
| 7 | 28 september 1980 | 2:16.48 | Ingo Sensburg |
GER
|
2:47.18 | Gerlinde Püttmann |
GER
|
| 6 | 30 september 1979 | 2:21.09 | Ingo Sensburg |
GER
|
3:07.06,6 | Jutta von Haase |
GER
|
| 5 | 3 september 1978 | 2:20.02,6 | Michael Spöttel |
GER
|
2:57.09,0 | Ursula Blaschke |
GER
|
| 4b | 10 september 1977 | 2:16.20,7 | Norman Wilson |
GBR
|
3:10.26,8 | Angelika Brandt |
GER
|
| 4a | 10 september 1977 | 2:15.18,3 | Günter Mielke |
GER
|
2:34.47,5 | Christa Vahlensieck |
GER
|
| 3 | 26 september 1976 | 2:23.08 | Ingo Sensburg |
GER
|
3:04.12 | Ursula Blaschke |
GER
|
| 2 | 28 september 1975 | 2:47.08 | Ralf Bochröder |
GER
|
3:59.15 | Kristin Bochröder |
GER
|
| 1 | 13 oktober 1974 | 2:44.53 | Günter Hallas |
GER
|
3:22.01 | Jutta von Haase |
GER
|
Top 10 snelste overall
Met een gemiddelde tijd van 2:02.39,8 staat Berlijn op de eerste plaats van de Lijst van snelste marathonsteden.
| Rang | Naam | Land | Tijd | Jaar | Plek |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:01.09 (WR) | 2022 | 1 |
| 2 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:01.39 | 2018 | 1 |
| 3 | Kenenisa Bekele |
ETH
|
2:01.41 | 2019 | 1 |
| 4 | Birhanu Legese |
ETH
|
2:02.48 | 2019 | 2 |
| 5 | Dennis Kimetto |
KEN
|
2:02.57 | 2014 | 1 |
| 6 | Kenenisa Bekele |
ETH
|
2:03.03 | 2016 | 1 |
| 7 | Emmanuel Mutai |
KEN
|
2:03.13 | 2014 | 2 |
| 8 | Wilson Kipsang |
KEN
|
2:03.13 | 2016 | 2 |
| 9 | Wilson Kipsang |
KEN
|
2:03.23 | 2013 | 1 |
| 10 | Eliud Kipchoge |
KEN
|
2:03.32 | 2017 | 1 |
(bijgewerkt t/m 2022)
Deelnemers
In de tabel hieronder staat het aantal gefinishte marathonlopers vermeld:
| Jaar | Gefinisht | Percentage | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal | Mannen | Vrouwen | Mannen | Vrouwen | |
| 2022 | 34.777 | 23.263 | 11.514 | 67% | 33% |
| 2021 | 23.097 | 16.731 | 6.366 | 72% | 28% |
| 2019 | 44.065 | 30.775 | 13.290 | 70% | 30% |
| 2018 | 40.781 | 28.452 | 12.329 | 70% | 30% |
| 2017 | 39.234 | 28.162 | 11.072 | 72% | 28% |
| 2016 | 36.054 | 26.807 | 9.247 | 74% | 26% |
| 2015 | 36.820 | 27.897 | 8.923 | 76% | 24% |
| 2014 | 28.999 | 22.209 | 6.790 | 77% | 23% |
| 2013 | 36.544 | 27.549 | 8.995 | 75% | 25% |
| 2012 | 34.350 | 26.451 | 7.899 | 77% | 23% |
| 2011 | 32.986 | 25.572 | 7.414 | 78% | 22% |
| 2010 | 34.225 | 26.726 | 7.499 | 78% | 22% |
| 2009 | 35.035 | 27.965 | 7.070 | 80% | 20% |
| 2008 | 35.783 | 28.354 | 7.429 | 79% | 21% |
| 2007 | 32.486 | 25.994 | 6.492 | 80% | 20% |
| 2006 | 30.182 | 24.094 | 6.088 | 80% | 20% |
| 2005 | 30.373 | 24.501 | 5.872 | 81% | 19% |
| 2004 | 28.022 | 22.800 | 5.222 | 81% | 19% |
| 2003 | 30.709 | 25.108 | 5.601 | 82% | 18% |
| 2002 | 25.286 | 20.880 | 4.406 | 83% | 17% |
| 2001 | 25.792 | 21.669 | 4.123 | 84% | 16% |
| 2000 | 22.879 | 19.332 | 3.547 | 84% | 16% |
| 1999 | 19.129 | 16.537 | 2.592 | 87% | 13% |
| 1998 | 21.004 | 17.795 | 3.209 | 85% | 15% |
| 1997 | 14.982 | 13.120 | 1.862 | 88% | 12% |
| 1996 | 16.529 | 14.489 | 2.040 | 88% | 12% |
| 1995 | 13.088 | 11.682 | 1.406 | 89% | 11% |
| 1994 | 12.263 | 10.980 | 1.283 | 90% | 10% |
| 1993 | 14.107 | 12.586 | 1.521 | 89% | 11% |
| 1992 | 13.225 | 11.918 | 1.307 | 90% | 10% |
| 1991 | 14.849 | 13.456 | 1.393 | 91% | 9% |
| 1990 | 22.806 | 20.415 | 2.391 | 90% | 10% |
| 1989 | 13.433 | 12.233 | 1.200 | 91% | 9% |
| 1988 | 13.117 | 11.986 | 1.131 | 91% | 9% |
| 1987 | 12.674 | 11.651 | 1.023 | 92% | 8% |
| 1986 | 11.450 | 10.574 | 876 | 92% | 8% |
| 1985 | 9.810 | 9.146 | 664 | 93% | 7% |
| 1984 | 7.297 | 6.875 | 422 | 94% | 6% |
| 1983 | 5.121 | 4.886 | 235 | 95% | 5% |
| 1982 | 3.448 | 3.318 | 130 | 96% | 4% |
| 1981 | 2.561 | 2.418 | 149 | 94% | 6% |
| 1980 | 294 | 276 | 18 | 94% | 6% |
| 1979 | 222 | 207 | 15 | 93% | 7% |
| 1978 | 197 | 187 | 10 | 95% | 5% |
| 1977 | 230 | 219 | 11 | 95% | 5% |
| 1976 | 311 | 296 | 15 | 95% | 5% |
| 1975 | 236 | 232 | 4 | 98% | 2% |
| 1974 | 244 | 234 | 10 | 96% | 4% |
Zie ook
- Halve marathon van Berlijn
- Marathon van Hamburg
- Marathon van Keulen
- Marathon van Frankfurt
- Lijst van marathons in Duitsland
Externe links
- (de) Officiële website
- (en) World Marathon Majors
- (de) Berlin-Spandau-Potsdam - BILDARCHIV
- (en) Lijst van winnaars en tijden van de Marathon van Berlijn
- (en) Informatie op www.arrs.run
- (fr) Palmares op marathoninfo.free.fr
