Het mineraal illiet is een gehydrateerd kalium-aluminium-magnesium-ijzer-fylosilicaat met de chemische formule
(K,H3O)(Al,Mg,Fe2+)2(Si,Al)4O10[(OH)2,(H2O)]. Het behoort tot de kleimineralen, maar wordt door sommige indelingen gecategoriseerd onder de mica's.
Eigenschappen
Het doorschijnende witte illiet heeft een doffe glans, een witte streepkleur en een perfecte splijting volgens kristalvlak [001]. De gemiddelde dichtheid is 2,75 en de hardheid is 1 tot 2. Het kristalstelsel is monoklien en de radioactiviteit van het mineraal is nauwelijks meetbaar. De gamma ray waarde volgens het American Petroleum Institute van illiet is 87,5.
Naam
Het mineraal illiet is genoemd naar de Amerikaanse staat Illinois, waar het mineraal voor het eerst werd beschreven.
Voorkomen
Illiet is een zeer algemeen voorkomend kleimineraal in sedimentaire gesteenten als schalies en zandstenen. Ook als gevolg van verwering of hydrothermale omzetting van muscoviet-houdend gesteente wordt illiet gevormd. De typelocatie is de Maquoketa schalie ontsloten in Gilead, Calhoun County.
Olie-industrie
Binnen de olie-industrie geldt illiet als een zeer vervelend kleimineraal. Het heeft, door de fijne vezelige structuur, de eigenschap de poriën van een reservoirgesteente gedeeltelijk of geheel "dicht te kitten". Hierdoor wordt een reservoir met een aanvankelijk goede porositeit een volkomen waardeloos reservoir door de drastische verlaging van de permeabiliteit als gevolg van de omzetting van andere (klei)mineralen in illiet. Met name in de Noordzee-reservoirs geldt illiet als een belangrijke beperking voor de productie van olie en gas.