Voor het gelijknamige begrip uit de biologie, zie Fitness (biologie).
Fitness is een sportactiviteit gericht op onder andere het verbeteren van de conditie, vetverbranding en krachttraining, waarbij het eigen lichaam als weerstand kan dienen. Vaak wordt met fitness de sportactiviteit bedoeld die bedreven wordt met behulp van zogenaamde fitnessapparaten of sporttoestellen. Dit kan onder andere in een sportschool of fitnesscentrum, maar ook thuis of in de buitenlucht.
Geschiedenis
Hoewel de sport de laatste decennia steeds meer aan populariteit wint is fitness al duizenden jaren oud. De oorsprong van de sport ligt in Ayuveda, India. Destijds had - vanuit de hindoestaanse gezondheidsleer - het als doel om het lichaam en de geest in balans te brengen. In de 8e eeuw voor Christus richtte de Grieken een Gymnasion op. Deze plek was geschikt voor zowel het ontmoeten van anderen als het trainen van het lichaam. Andere volken zoals de Spartanen, Romeinen en Perzen gebruikte hetzelfde model en in sommige rijken werd dit zelfs een verplichting voor het volk.
Gedurende de middeleeuwen verdwenen de allereerste sportscholen en keerde pas weer terug rond 1800. Sindsdien heeft fitness veel ontwikkelingen meegemaakt op een snel tempo. Zo werd de allereerste sportschool in 1885 al in Maastricht geopend. De allereerste bodybuilder ter wereld was de Duitser Eugen Sandow. Hij wordt ook wel de ontwikkelaar van het moderne bodybuilding genoemd. Sandow organiseerde in 1901 ook de eerste bodybuilding wedstrijd.
Thuistraining
Men kan ook thuis trainen. Er zijn niet altijd apparaten nodig om fitness te beoefenen. Er zijn genoeg oefeningen waar men alleen een stoel of flesje water voor nodig heeft. Oefeningen als touwtjespringen, stretching, opdrukken en buikspieroefeningen kunnen eenvoudig thuis gedaan worden. Er bestaan veel video's met instructies voor thuis fitnessoefeningen. Ook op televisie worden oefenprogramma's vertoond. Er zijn apparaten zoals een roeitrainer, hometrainer of drukbank, die het mogelijk maken om thuis een volwaardig fitnessprogramma uit te oefenen. Thuistraining was gewild toen in 2020 vanwege de coronapandemie de sportscholen maandenlang gesloten waren.
Doel van fitness
Fitnesstraining kan voor vele doeleinden gebruikt worden:
- training ter ondersteuning van de gezondheid en algemene fitheid;
- training gericht op vetverbranding en afvallen (indoor cycling, aerobics, cardiofitness e.d.);
- training gericht op spiergroei (hypertrofie, bodybuilding) of toename van spierkracht.
Cardio
Cardio betekent in het medisch jargon 'voor het hart' en is een afkorting voor cardiovasculaire training. Het is het type training waar het hart en longen sterker van worden en dus de conditie verbetert. Cardiofitness kan worden ingezet om de bloeddruk te verlagen, maar ook om af te vallen.
Krachttraining
Krachttraining is een vorm van training waarbij spieren weerstand bieden tegen externe weerstand van gewicht of door zwaartekracht. Krachttraining zorgt voor de groei van de spiermassa en heeft daarmee een positieve invloed op de stofwisseling.
Daarnaast kunnen fitnesstrainingen ingezet worden voor gezondheidsdoeleinden. Regelmatige fitnesstraining is effectief gebleken om klachten van de volgende aandoeningen te voorkomen of te verminderen:
Buiten fitnessen
Soms staan fitnesstoestellen of andere oefenobjecten opgesteld in de openbare ruimte. Deze zijn meestal geplaatst door de gemeente of sportverenigingen en vrij te gebruiken. Een groep sporttoestellen in de buitenlucht wordt wel een 'beweegtuin' genoemd. In grote steden worden parken vaak gebruikt om te 'bootcampen'. Hierbij oefent een groep onder leiding van een trainer. Daarnaast zijn er zogenaamde 'calisthenics-parken' waar de sport calisthenics beoefend kan worden.
Fitnessapparaten
De apparaten waarmee men in sportscholen oefent, zijn erop gericht specifieke spiergroepen te gebruiken en blessures te voorkomen. Deze apparaten zijn specifiek voor fitness ontwikkeld en heten daarom "fitnessapparaten" of "fitnesstoestellen". Voorbeelden hiervan zijn de indoorroeier, de crosstrainer, de loopband en de hometrainer.
Ook apparaten die voor bodybuilding gebruikt worden, kunnen passen in een fitnesstraining.
Fitnessoefeningen
- Calf raises
- Chin-up
- Opdrukken
- Dumbbell Flexion Extension
- Optrekken
- Lunge
- Military Press
- Shoulder press
- Squat
- Bankdrukken
- Tricep extension
- Bicep curl
- Leg press
- Deadlift
- Grapevine
- Zumba
- BodyStep
| Bronnen, noten en/of referenties |