Cyproteronacetaat is een chemische verbinding die in de geneeskunde wordt gebruikt als antiandrogeen. Het is een receptorantagonist die de testosteronreceptor blokkeert waardoor dit mannelijke hormoon zijn werking niet meer kan uitoefenen. Ook heeft het een antigonadotroop effect, waardoor de afgifte van LH en FSH door de hypofyse wordt verminderd. Het vindt dan ook toepassing op vele gebieden:

tegen overmatige lichaamsbeharing (ook bij vrouwen)
tegen prostaatcarcinoom, waarvan het de groei vaak onderdrukt
bij benigne prostaathyperplasie
tegen overmatige geslachtsdrift ('chemische castratie')
tegen mannelijke kaalheid
als voorbehandeling bij genderdysforie

Diane

Cyproteronacetaat is o.a. een ingrediënt van Diane en Diane 35, geregistreerde geneesmiddelen tegen acne en overbeharing. Het gebruik als anticonceptiemiddel is niet geregistreerd.

In Nederland adviseert het CBG het middel niet langer aan nieuwe patiënten voor te schrijven. Ook het niet geregistreerd gebruik als anticonceptiepil wordt afgeraden. Frankrijk kondigde in februari 2013 reeds aan Diane uit de handel te zullen halen vanwege het overlijden van enkele gebruiksters van het medicijn. Op 17 mei adviseert het CBG het middel alleen nog in bijzondere gevallen voor de geregistreerde indicatie acne voor te schrijven, maar beslist niet meer als anticonceptivum. Ook combinatie met hormonale anticonceptiva wordt sterk ontraden. Europees werd dit standpunt met 26 tegen 1 overgenomen door de Coordination Group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – human (CMDh) op 31 mei 2013. Op 24 juni 2013 werd in Nederland een brief met deze informatie rondgestuurd aan de belangrijkste zorgverleners door alle fabrikanten.

Hormonale transitie (Man naar Vrouw)

In veel landen wordt Cyproterone ook toegepast als onderdeel van de hormonale transitie voor transgenders (man naar vrouw), deze medicatie heet Androcur. Dit medicijn heeft een sterkere werking dan spironolacton (onder andere door de lange halveringstijd), maar toch wordt het medicijn niet in alle landen toegestaan (bijvoorbeeld in de V.S.). Er is immers een grote kans op lever-beschadiging. Deze medicatie wordt in het algemeen toegediend/ingenomen totdat er een orchidectomie (wegnemen van testikelweefsel) wordt uitgevoerd, nadien is deze niet meer benodigd.

Bronnen, noten en/of referenties