|
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
Een tourniquet, knevelverband of knelverband is een strakke band die om een arm of been wordt aangelegd om zeer ernstige bloedingen te stoppen. Het is een noodmaatregel die moet worden gebruikt om een leven te redden, maar het gebruik van een tourniquet kan wel schade veroorzaken. De in de arm of been lopende zenuwbanen worden afgekneld en het weefsel krijgt geen bloed meer toegevoerd. Het knelverband wordt vaak op de plaats van een ongeluk met ter plaatse aanwezige materialen in elkaar gezet.
Helderrood, dus zuurstofrijk bloed dat in grote hoeveelheden uit een wond stroomt, duidt op een slagaderlijke bloeding. Het slachtoffer verliest in korte tijd veel bloed. Als het niet lukt om de ernstige bloeding te stelpen bestaat er een kans dat het slachtoffer overlijdt door verbloeding. Dan moet worden overgegaan tot het aanbrengen van een tourniquet. De gewonde moet bovendien zo snel mogelijk naar het ziekenhuis worden vervoerd.
Tourniquet aanbrengen
Nodig is een reep stof, riem of iets anders dat plat en flexibel is, ten minste 5 centimeter breed en lang genoeg om tweemaal om het ledemaat gewikkeld te worden. Dit wordt de tourniquet of het knevelverband. De tourniquet wordt iets boven de wond geplaatst en tweemaal om het ledemaat gewikkeld. Er wordt een halve knoop in de tourniquet gelegd. Een stokje of iets anders stevigs wordt op de halve knoop geplaatst en er wordt een hele knoop van gemaakt met het stokje erin.
Vervolgens wordt aan het stokje gedraaid, zodat de tourniquet strakker om het ledemaat komt te zitten. Er wordt net zo lang aan het stokje gedraaid tot de bloeding stopt, dan wordt het stokje vastgezet. Het tijdstip waarop de tourniquet is aangebracht moet worden genoteerd, zodat duidelijk is hoelang het al op zijn plaats zit. De tourniquet wordt niet bedekt. Op het voorhoofd van het slachtoffer wordt een letter "T" geschreven (dat kan zo nodig ook met het bloed van de patiënt). De verzorger blijft in afwachting van professionele hulp bij de gewonde, en let op dat die niet in shock raakt en geen hartstilstand krijgt. Een tourniquet die te lang op zijn plaats blijft zitten leidt tot beschadiging van het ledemaat, omdat het weefsel afsterft, wat zodanig ernstige vormen kan aannemen dat het lidmaat afsterft en eventueel geamputeerd moet worden.
Een tourniquet mag niet worden verward met een stuwband, die wel de veneuze terugvoer belemmert, maar de arteriële aanvoer van bloed toelaat. De stuwband wordt onder andere gebruikt om de aderen op te laten zwellen, waardoor ze beter aan te prikken zijn bij het afnemen van bloed.