Toonhoogte

De toonhoogte (Engels: pitch) van een toon is het aantal trillingen per seconde, de frequentie, van de grondtoon. De toonhoogte wordt uitgedrukt in hertz (Hz).

In de muzieknotatie geeft een noot op de notenbalk de te spelen toon aan. Hoe hoger de noot op de balk genoteerd staat, hoe hoger de toon. De muzieksleutel van de notenbalk geeft aan wat het bereik van de notenbalk is. De precieze hoogte is ook afhankelijk van de gebruikte stemming van muziekinstrumenten. Veel muziekinstrumenten zijn gelijkzwevend gestemd, maar een viool als solo-instrument wordt meestal rein gestemd.

Toonhoogtetabel op basis van gelijkzwevende stemming

Pianoklavier met 88 toetsen, met genummerde octaven. De toon C₄, de centrale c, is blauw gemarkeerd. De toon A₄, de stemtoon, is geel gemarkeerd.

De onderstaande tabel bevat de frequenties en MIDI-nummers van de tonen in gelijkzwevende stemming, waarbij de stemtoon A₄ op 440 Hz is gestemd. In de meest linker kolom staan de namen van de tonen en in de bovenste rij staan de nummers van de octaven.

Ter vergelijking is een pianoklavier afgebeeld. De tonen C₄ en A₄ verwijzen naar de overeenkomende toets op het pianoklavier. Toetsen die alleen voorkomen op een uitgebreide piano met 108 toetsen, zijn lichtgrijs gemarkeerd. Toetsen die op geen enkele piano voorkomen, zijn donkerder grijs gemarkeerd.

Toonhoogtetabel op basis van reine stemming

In de reine stemming komen de volgende toonhoogten voor. De tabel toont exacte waarden, met repeterende decimalen tussen haken.

Octaaf Toon	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
C	16,5	33	66	132	264	528	1056	2112	4224	8448
C♯	17,40234375	34,8046875	69,609375	139,21875	278,4375	556,875	1113,75	2227,5	4455	8910
D	18,5625	37,125	74,25	148,5	297	594	1188	2376	4752	9504
E♭	19,[5]	39,[1]	78,[2]	156,[4]	312,[8]	625,[7]	1251,[5]	2503,[1]	5006,[2]	10012,[4]
E	20,625	41,25	82,5	165	330	660	1320	2640	5280	10560
F	22	44	88	176	352	704	1408	2816	5632	11264
F♯	23,203125	46,40625	92,8125	185,625	371,25	742,5	1485	2970	5940	11880
G	24,75	49,5	99	198	396	792	1584	3168	6336	12672
A♭	26,[074]	52,[148]	104,[296]	208,[592]	417,[185]	834,[370]	1668,[740]	3337,[481]	6674,[962]	13349,[925]
A	27,5	55	110	220	440	880	1760	3520	7040	14080
B♭	29,[3]	58,[6]	117,[3]	234,[6]	469,[3]	938,[6]	1877,[3]	3754,[6]	7509,[3]	15018,[6]
B	30,9375	61,875	123,75	247,5	495	990	1980	3960	7920	15840

Toonhoogtes in gelijkzwevende en reine stemming

In de onderstaande tabel staan de toonhoogtes van de tonen van een gelijkzwevend gestemd instrument bij een stemtoon van 440 Hz. Ter vergelijking zijn de frequenties van de grote-tertsladder van c‑eengestreept of C₄ in de reine stemming opgenomen. De tabel vermeldt ook de toonafstanden tot c‑eengestreept. In deze kolommen staan geen frequenties maar verhoudingen van twee frequenties in cents.

Frequenties en toonafstanden.

		Gelijkzwevend		Reine stemming
		hertz (afgerond)	cents (exact)	hertz (exact)	cents (afgerond)
c'		261,6	0	264	0
cis' des'		272,2	100
d'		293,7	200	297	204
es' dis'		311,1	300
e'		329,6	400	330	386
f'		349,2	500	352	498
fis' ges'		370,0	600
g'		392,0	700	396	702
as' gis'		415,3	800
a'		440	900	440	884
bes' ais'		466,2	1000
b'		493,9	1100	495	1088
c"		523,3	1200	528	1200

Zie ook

• Stemtoon
• Temperatuur (muziek)
• Harmonische boventoonreeks

Externe bron

• Beluister een zelf in te stellen toonhoogte