Stavudine

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Schematische afbeelding van Stavudine

Stavudine (2'-3'-didehydro-2'-3'-dideoxythymidine, ofwel d4T) is een antiviraal middel dat na fosforylering in de cel tot stavudinetrifosfaat werkzaam is tegen retrovirussen zoals hiv. Het middel is afgeleid van het nucleoside thymidine en blokkeert het virale enzym reverse-transcriptase waardoor de DNA-synthese stopt. Het behoort dus tot de geneesmiddelklasse van de NRTI's (nucleoside reverse-transcriptaseremmers). Stavudine kan deel uitmaken van HAART. Combinatie met zidovudine wordt afgeraden omdat dit laatst genoemde middel de fosforylering remt.

Bijwerkingen

De belangrijkste bijwerking is (sensorische) polyneuropathie naast onder meer pancreatitis, buikklachten, hoofdpijn, lipodystrofie of de ernstige maar weinig voorkomende lactaatacidose. De bijwerkingen van stavudine en andere NRTI's overlappen met de klachten en symptomen die worden gezien bij een aantal erfelijke mitochondriale ziekten. De oorzaak hiervoor ligt in onvoldoende specificiteit voor de virale enzymen waardoor ook bijvoorbeeld het lichaamseigen mitochondriaal DNA polymerase γ wordt geremd.

De Wereldgezondheidsorganisatie raadt gebruik van Stavudine af vanwege het onomkeerbare karakter van enkele bijwerkingen. Ook stelt zij dat Zidovudine en Tenofovir disproxil even effectief zijn, maar minder bijwerkingen kennen

Samenstelling

• De formule voor Stavudine is: C₁₀H₁₂N₂O₄
• De moleculaire massa is 224,213 g/mol